خط چهرهٔ مکتوب زبان است و همان‌گونه که زبان از مجموعهٔ اصول و قواعدی به نام «دستور زبان» پیروی می‌کند، خط نیز باید پیرو اصول و ضوابطی باشد که ما مجموع آن اصول و ضوابط را «دستور خط» نامیده‌ایم.
خطّ فارسی، به‌موجب اصل پانزدهم قانون اساسی ، خطّ رسمی کشور ماست و کلّیهٔ اسناد رسمی و مکاتبات و کتاب‌های درسی باید به این خط نوشته شود و طبعاً چنین خطّی باید قواعد و ضوابطی معلوم و مدوّن داشته‌باشد تا همگان، با رعایت آنها، هویت خط را تثبیت کنند و محفوظ دارند.
تدوین مجموعهٔ قواعد و ضوابط خطّ فارسی، مخصوصاً در سال‌های اخیر که استفاده از رایانه در عرصهٔ خط و زبان روزافزون شده و حروف‌نگاری و صفحه‌آرایی و ویرایش و نمونه‌خوانی و تهیهٔ نمایه و کارهای بسیار دیگری در حوزهٔ نگارش و چاپ بر عهدهٔ رایانه قرار گرفته و در نتیجه دایرهٔ شاغلان به امر چاپ و تکثیر از حلقهٔ متخصّصان سنّتی این فن بسی فراتر رفته و فراخ‌تر شده، ضرورت و اهمیت بیشتری پیدا کرده است، چنان‌‌که نگرانی از خطر بروز تشتّت و اِعمال سلیقه‌های مختلف و متضاد نیز نسبت به گذشته افزایش یافته است.
در باب دستور خطّ فارسی، همواره اختلاف سلیقه و مشرب وجود داشته‌است؛ بعضی طرف‌دار باز گذاشتن دست نویسنده در انتخاب شیوهٔ نگارش بوده و حداکثر جواز و رخصت را تجویز می‌کرده‌اند و بعضی دیگر، برعکس، گرایش به وضع قوانینی عام و قطعی و تخلّف‌ناپذیر داشته و آرزو می‌کرده‌اند که در عالم خط و کتابت نیز قوانینی شبیه قوانین حاکم بر علائم ریاضیات حاکم باشد.
از جهتی دیگر، برخی از اهل فن معایب و مشکلات موجود را در خطّ فارسی تا آن اندازه فراوان و جدّی دانسته‌اند که رفع آنها را جز با افزودن و درکار آوردن حروف و علائم جدید میسّر نمی‌شمرده‌اند، و گروهی دیگر کمترین تحوّل و تبدّلی را در خطّ فعلی نپذیرفته و آن را به زیان زبان می‌دانسته‌اند.
در این بخش ، کتاب « دستور خط فارسی » که توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی تدوین شده است ، جهت دریافت قرار داده شده است
|
|
